آیا سرمایهگذاری در فارکس از ایران قانونی است؟
فارکس در ایران. امروزه با افزایش نوسانات قیمت دلار و تورم بالا، کسب درآمد دلاری به یک از اصلیترین دغدغههای مردم تبدیل شده است. راههای متعددی برای کسب درآمد دلاری وجود دارد و معامله در بازار فارکس یکی از این راهها است. فارکس بازار معاملات جهانی است که در آن ارزهای کشورها، ارزهای دیجیتال و کالا خرید و فروش میشود. البته معامله در بازار فارکس ریسکهای مختص به خود را دارد و فقط افرادی که دانش کامل و تخصص مالی دارند میتوانند در این بازار درآمد قابل قبولی کسب کنند.
حال در کنار موضوعات مرتبط با ریسکهای بازار فارکس و دانش مورد نیاز آن، در این مقاله میخواهیم موضوعات شرعی و قانونی مربوط به فعالیت روی فارکس در ایران را بررسی کنیم. بنابراین اگر شما هم مشتاق ورود به بازار فارکس هستید و درباره قانونی و شرعی بودن آن سؤال دارید، تا انتهای مقاله همراه ما باشید.
بررسی شرعی بودن درآمد حاصل از ترید در فارکس
معاملات کالا از قدیم تا به حال میان مردم مرسوم بوده و بدون مشکل شرعی و قانونی انجام میشده است. بازار فارکس هم مانند خریدوفروش عادی است؛ اما به صورت آنلاین و جهانی صورت میگیرد. این موضوع باعث یک سری مسائل شرعی شده است که به آنها میپردازیم.
بسیاری از کسانی که خود را در محیط اینترنت به عنوان کارگزار بازار فارکس معرفی میکنند و سایت یا وبلاگی به این نام برای خود ایجاد کردهاند، دارای هویت مشخصی نیستند. هدف این افراد صرفاً کلاهبرداری است و با این شیوه به تطمیع مردم پرداخته و سرمایه آنان را غارت میکنند. از آنجایی که این افراد محل معلومی ندارند، مال باخته هیچ راهی برای استیفا حق خود نداشته و همه سرمایه خود را از دست خواهد داد.
بخش دیگر کارگزارانی هستند که هویتی مشخص دارند. این افراد معاملات سفارشی توسط صاحب سرمایه را روز به روز در صفحه مخصوص او نمایش میدهند و او نیز به گمان این که این گزارش واقعی است به آنان اطمینان میکند. با این وجود ممکن است این گزارشها تقلبی و پول در جای دیگر سرمایهگذاری شود. بنابراین به دلیل آن که از سفارش سرمایهگذار پیروی نشده است، قرار داد باطل است.
کارگزاران معاملات ارزی
بخش دیگر کارگزارانی هستند که واقعاً معاملات ارزی انجام میدهند. موضوع این است در ضمن قرار داد خود با صاحبان سرمایه شرطهایی مطرح میکنند که آن شرطها خلاف شرع است؛برای مثال شرط میکنند در زمانهایی که معاملهای در کار نیست این سرمایه را به بانک یا مؤسسهای قرض داده و سود دریافت کنند. چنین کاری موجب لغو قرارداد میشود و کار کردن با چنین بازاری نیز حرام است.
بنابراین معاملات فارکسی که امروزه از طریق اینترنت انجام می گیرند، اگر تمام شرایط معامله در آن رعایت شود یعنی هم هویت کارگزار احراز شود و هم اطمینان حاصل شود که کارگزار مطابق خواست صاحب سرمایه معاملات را انجام میدهد، مشکلی نخواهند داشت. در ادامه نظر بعضی از مراجع تقلید را بیان میکنیم.
حضرت آیت الله العظمی خامنهای (مدظله العالی)
صحت معاملات در بازار فارکس متوقف بر رعایت ضوابط، شرعی و قانونی است.
حضرت آیت الله العظمی سیستانی(مدظله العالی)
ایشان اجازه ورود در چنین معاملاتى را نمیدهند و آن را حلال نمیدانند.
حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی(مدظله العالی)
به گفته ایشان معامله در بازار مذکور صوری است و لذا معاملات واقعه در آن صحیح نیست.
حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی(مدظله العالی)
با توجّه به اینکه فارکس شرایط شرعیّه معاملات را ندارد جایز نیست.
حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی(مدظله العالی)
بازار فارکس و معاملات آن صورت شرعی ندارد.
بررسی قوانین کشور برای استفاده از فارکس در ایران
معامله و فعالیت در فارکس داخل ایران برخلاف تعداد زیادی از کشورها، قانونی نیست. البته موضوعاتی در مورد بازار فارکس وجود دارد که باید به آنها توجه داشت. بازار فارکس در ایران در سال 1393 طبق بخشنامه شماره 11010076، به وسیله سازمان بورس غیر قانونی اعلام گردید. نکته قابل توجه آن است که سازمان بورس ممکن است به دلیل ملی نبودن منفعتهای حاصله از فارکس و احتمال خروج ارز از کشور این بازار را ممنوع اعلام کرده باشد.
همچنین موضوعی قابل توجه آن است که سازمان بورس توانایی وضع قانون کشوری ندارد و قانونگذاری کشوری از وظایف مجلس شورای اسلامی است. مجلس تا به امروز در خصوص فارکس قانونی وضع نکرده است. بنابراین بخشنامه سازمان بورس مشمول کارگزاریهای مالی و بروکریها است که فعالیت آنها در ایران غیر قانونی شناخته شده است. پس اگر اشخاص حقیقی با دانش خود به بازار فارکس ورود کنند، سود و زیان آن از نظر قانونی مشکلی ندارد.
استفاده از فارکس در چه کشورهایی ممکن نیست؟
فارکس یکی از بزرگترین بازارهای مالی دنیا به شمار میرود که معاملهگران در حال تبادل ارزهای خارجی هستند. در ابتدا بازار فارکس تنها در دسترس بانکهای مرکزی، شرکتهای تجاری، مؤسسات مالی و… بود و عموم مردم امکان فعالیت در آن را نداشتند. با این وجود با پیشرفت اینترنت، به افراد حقیقی هم امکان ورود به بازار فارکس را داد. در حال حاضر علاوه بر بانکها و مؤسسات مالی بزرگ و شرکتهای تجاری، سفتهبازها و اشخاص حقیقی نیز قادر به معامله هستند.
در بسیاری از کشورهای پیشرفته دنیا، بازار فارکس یکی معتبرترین بازارهای مالی به حساب میآید و از این بازار برای کسب درآمد ارزی بیشتر برای سازمانها، شرکتها و ارگانها استفاده میشود با این وجودآن گونه که پیداست بازار فارکس در برخی از کشورها ممنوع بوده و حداقل سازمانهای دولتی حق فعالیت در این بازار را ندارند. همچنین اگر ضمن فعالیت در فارکس، دیگران را نیز تشویق به سرمایهگذاری در این بازار کنند، جرم محسوب میشود.
به طور کلی بازار فارکس در کشورهایی همچون استرالیا، آمریکا، انگلستان، هند، کانادا، اروپا، دبی و… کاملاً قانونی است. همچنین آمریکای شمالی بزرگترین بروکرهای فارکس را دارد و معاملات فارکس را کاملاً دقیق قانون گذاری نموده است. آفریقای جنوبی نیز لایسنس فارکس را با قوانین FSB ارائه میدهد. در خاورمیانه قبرس قطب بازار فارکس محسوب میشود و قوانین بینالمللی در این خصوص ارائه میدهد. در آسیا و اقیانوسیه نیز فعالیت در فارکس برای کشورهایی چون ژاپن، هنگکنگ، استرالیا، نیوزلند و… کاملاً مجاز و قانونی است. در کنار این کشورها، اروپا بیشترین تعداد بروکرهای فارکس را دارد و به دقت فعالیتهای بازار فارکس را قانونگذاری کرده است. از اینرو، بازار فارکس در99 درصد کشورهای اروپایی کاملاً قانونی است.
جمعبندی فارکس در ایران
کسب درآمد دلاری در شرایط اقتصادی امروزی بسیار جذاب است. از اینرو، بسیاری برای کسب درآمد دلاری به بزرگترین بازار مالی دنیا یعنی فارکس روی میآورند. البته فارکس نیز مانند تمام حوزههای مالی ریسکهای مربوط به خود را دارد و فعالیت بدون دانش در آن منجر به ضررهای کلان میشود. این موضوع باعث ممنوعیت فارکس توسط سازمان بورس ایران است. همچنین بسیاری به این باورند که ممنوعیت بازار فارکس به دلیل خروج ارز از ایران و عدم به همراه داشتن منفعت ملی برای کشور است.
از طرفی موضوع شرعی فعالیت فارکس در ایران را نیز اینجا بررسی کردیم. طبق بررسیها علما در این خصوص اتفاق نظر ندارند و نظرات مختلفی میان مراجع تقلید به چشم میخورد. روی هم رفته فعالیت در فارکس به طور کلی برای کارگزاریها ممنوع است و اشخاص حقیقی میتوانند در صورت داشتن دانش مورد نیاز در این بازار فعالیت کنند. چنانچه سؤال یا نظری دارید در قسمت کامنتها با ما در میان بگذارید. ما مشتاق دریافت نظرات شما هستیم.